De woestijn herbebossen? Wat een dom idee!

Verslik je niet in je koffie, dat deed ik alvast toen ik deze ‘dwaze‘ kop las op De Correspondent, een voor de rest toch zeer lovenswaardig journalistenconglomeraat.

Nochtans na een obligate tweede lezing en het doornemen van de commentaren op LinkedIn valt er wel iets over te zeggen. Het is een vorm van systeemdenken waarbij aardrijkskunde, geschiedenis en economie feilloos met mekaar verweven, zelfs verstrengeld raken. Enfin een stukje extra leesvoer in m’n manifest voor het vak aardrijkskunde en een deelantwoord op de vraag van 10 miljard.

Via deze link vind je de platte tekst met bijhorende subpagina’s van de hand van Thomas Oudman. Met dank voor dit stukje leerstof!

Enkele bedenkingen bij dit stukje.

Eerst en vooral katapulteert dit stukje mijzelf hélémaal terug naar 1996, ergens in het Pustertal aan een eikenhouten tafel, samen met mijn leraar aardrijkskunde. Na een vermoeiende skidag zaten we aan tafel en filosofeerden we wat over onze aarde en hoe het nu verder moet, nu we dra met 6 miljard mensen op aarde zijn. Eén van de vragen was of het wel zo verstandig zou zijn de Sahel te herbebossen. Wij spraken in termen van warmtehuishouding en vooral het afbuigen van de passaatwinden, uitbreiden Hadleycellen en albedo-effect. Kortom een discussie waarbij de andere tafelgenoten andere oorden opzochten.

Plaats deze voorkennis én deze van het feit dat ik de rest van mijn carrière als leerkracht wil investeren in het vlindereffect van het planten van een boom in de Sahel, de rand van de woestijn, als kader voor hetgeen wat volgen gaat. ( Dus ook nu de ideale plek om dit artikel te verlaten, hehe ).

In de eerste paragrafen laat de auteur héél subtiel een polarisatie in de tekst sluipen. Zo in de trant van “Herbebossen is een no-brainer”; “Je kan toch niet tegen het planten van bomen zijn”. Dit zet de lezer alvast in een pro of contra modus en da’ dan jammer. Zeker wat de rest van het artikel betreft had ik, bij een eerste lezing, daar wel last van. Gelukkig wordt dat dan weer recht getrokken door enkele grote oorzaken van ontbossing aan te kaarten, maar da’s weer voer (?) voor een andere post

Bezwaren tegen herbebossen van de woestijn

Vooreerst moeten we voorkomen om in een semantische discussie terecht te komen. De auteur heeft er een handje van weg z’n aardrijkskundig onvermogen weg te schrijven in een zee van terminologie die allen op mekaar lijken. Begrippen zoals woestijn, semi-aride, droogtegebieden worden naarstig door en met mekaar verweven en doen ons ‘lijken’ alsof haast ieder programma rond herbebossingen van géén hout pijlen weet te maken. Logisch dat een organisatie zoals Justdiggit dit niet zomaar over zich heen kan laten gaan. Net zoals ik, als geograaf, toch even de tering naar de nering wil zetten. Al is het maar om mijn leerlingen te leren kritisch omgaan met bronnen.

De reden, maar ook volgens de auteur tegelijkertijd een doekje voor het bloeden, om bomen in de grond te steken, is de CO2-opslag. Het hekelen van het grote geld dat er stroomt naar allerlei grotere organisaties is te begrijpen, maar het mag niet de bedoeling om het kind met het badwater ineens dan maar weg te gooien en in de rest van het artikel allerlei studies en redenen aan te halen om het proces van herbebossing door de mangel te halen.

Rijke landen en bedrijven betalen geld om hun CO2-uitstoot te compenseren, en tegelijk herstellen ze daarmee overal ter wereld de natuur door ‘herbebossing’.

extract uit het artikel

Wat houdt ons tegen om bossen te planten

Na de lezing zou je genoeg redenen hebben er het bijltje ( om te planten weliswaar ) er bij neer te leggen. Nochtans blijven ze de beste koolstofvangers en ecosysteemregulatoren. En ja er zijn ecosystemen waar bomen best gemeden worden. Bepaalde graslanden ( zelfs onze eigen heide ) wordt boomvrij gehouden om een uniek biotoop voor diverse zeldzame fauna in stand te houden. ( zie heide ). Ook de verwijzing naar de veenprofessor is echt wel alle zeilen bijzetten om het grote gelijk binnen te halen.

Als Houtman, what’s in a name, zich liever blind staart op sommige megalomane projecten die het met niets zo nauw nemen kon hij beter de exposure richten op Justdiggit of OZG, 2 pakkie-an’s die het helemaal over een betere en vooral meer wetenschappelijke manier boeg gooien. En da’s mijn grootste ‘verwijt’ naar de Correspondent toe, richt de ogen en oren liever op dat wat goed is en kan!

Neen, we steken nog een tandje bij en vergelijken Farage en andere figuren van een bedenkelijk allooi als de ultieme groene jongens? Godverbeterd wordt er dan nog eens deze platitude tegenaan gesmeten:

Geen gedegradeerde natuur, maar klimaatadaptatie pur sang; het evolutionaire antwoord op hoge temperaturen en weinig regen.

citaar uit de tekst van Oudman

Dan is de auteur toch wel “eventjes” de werken van Ben Gurion in de Negev woestijn vergeten. Maar ja deze brave man valt niet meer te verketteren waarschijnlijk..

En na deze lapsus volgt onmiddellijk de volgende door woestijnen en sahelzone’s op 1 potje nat te gooien. Het ganse vertoog om woestijnen als een friendly zone te beschouwen en ons wederom af te schilderen als de oude witte bange man is tenenkrullend en getuigd van journalistiek machtsmisbruik. Tegenkantingen, zoals deze van mezelf, krijgen nooit eenzelfde platform om zulke onjuistheden te verkondigen. En dat loopt dan over in de verwijten alsof alle herbebossingsprogramma’s neo-kolonisators en landgrabbers zijn.

Ik nodig in ieder geval Thomas eens uit om kennis te maken met de werken van de Ondernemers zonder Grenzen in België. Zonder enige moeite fileren wij alle kritieken tot op het bod en kunnen wij aantonen dat ze geen grond, kant of wal raken. Net omdat wij de SDG doelen in het achterhoofd en vooral ook zorgen dat onze input en kennis de hunne wordt. Wij beperken ook telkens de impact door te werken met kleine agrobossen. We bieden de kans dat de natuur de hiaten en openingen op te vullen. Het lokale herstel, ja het is herstel, geeft de aanzet tot de wederaangroei van de ITCZ. Bij Justdiggit maken ze gewag van de hydrologische corridor. Ook dit wordt netjes verzwegen in dit stukje stemmingmakerij.

Stelling- of stemmingmakerij?

Om er toch maar eentje nog uit te pikken..

Gebrek aan medewerking wordt vaak als struikelblok gezien voor het slagen van projecten.

extract uit de tekst van Oudman

Er is dus niet nagegaan of er werkingen zijn waar dit wél zo is.

In specifieke gevallen kan het best een goed idee zijn om kleinschalig bomen of ander groen aan te planten. Maar daar zullen we het klimaat niet mee redden.

stellingname van de auteur maar is louter zijn interpretatie ahv onvoldoende kennis

Enkel het besluit, daar is iedereen er over uit

Hoe kan je je foute middenstuk goed doen klinken? Da’s door uitmuntend te eindigen. Da’s zoals een matig menu plots lekker bleek te zijn als het dessert een knaller was.

Waar het uiteindelijk om gaat, is het gebruik van grondstoffen en de daarbij vrijkomende uitstoot te verminderen. Die moeten binnen de grenzen blijven van wat ecosystemen aankunnen. En daarvoor kunnen we hier nog heel wat leren van woestijnbewoners overal ter wereld.

slotcitaat uit deze tekst

Laat nu net mijn slecht karakter lezen dat Thomas wil dat we onze verworven ( misschien wel ten onrechte of op de kap van ) luxe en welvaart nu stante pede gaan opgeven! Wel, ik wens de auteur hiermee véél succes.

Maar deze jongen put uit elk negatief standpunt net weer de energie om er de volgende keer nog beter en sterker tegenaan te gaan. En die volgende keer, die komt er dra.

Dus Thomas, hoog tijd dat we daar eens een boompje over op zetten niet?!

Of bent u misschien gesterkt door deze doordenker? Ontbossing doet het klimaat afkoelen!